فهرست مطالب
مجله متن شناسی ادب فارسی
سال هشتم شماره 2 (پیاپی 30، تابستان 1395)
- تاریخ انتشار: 1395/06/06
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-22در طول تاریخ ایران، جنگ های بسیاری به وقوع پیوسته است که شاید مهم ترین و مخرب ترین آن، هجوم بی رحمانه قوم وحشی و بیابان نشین مغول باشد. به طور کلی، هر جنگی خسارات متعدد به همراه دارد. گذشته از کشتار وسیع و خسارات مادی فراوانی که جبران آن نیازمند گذشت زمان است؛ خسارات روحی و روانی و اخلاقی و فرهنگی نیز در شمار آثار و پیامدهای منفی جنگ های بزرگ است که جبران آن به سادگی ممکن نیست و حتی شاید تا چندین نسل را از آسیب خود بی نصیب نگذارد! حمله مغول از جمله این جنگ هاست که پرداختن به پیامدهای آن، برای بررسی ریشه های عقب ماندگی ایران و نیز مشکلات فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی و روانی در طول سال های پس از یورش اقوام مغول، ضروری است. ترس و اضطراب و بی اعتمادی، ناامیدی، احساس ناامنی، انزواطلبی و عزلت، مرگ اندیشی و اعتقاد بیش از اندازه به قضا و قدر از جمله پیامدهای روانی حمله مغول است که در این مقاله، با استناد به متن نفثۃ المصدور زیدری نسوی و با استفاده از روش کتابخانه ای مورد بررسی قرار می گیرد.کلیدواژگان: هجوم مغول، اثرات روانی، نفث، ۃ المصدور
-
صفحات 23-38تصحیح متون کهن همواره مورد توجه ادب دوستانی بوده است که دغدغه شان فراهم کردن متنی منقح و نزدیک به گفتار مولف است. یکی از متون بحث برانگیز، کلیات شمس تبریزی اثر جلال الدین محمد مولوی است. این اثر سترگ به دلیل حجم گسترده آن و مشوش بودن نسخ موجود هنوز تصحیح کاملا قابل اعتمادی ندارد. پژوهش حاضر نقد دیوان کبیر مصحح فروزانفر بر اساس یکی از نسخ در دسترس ایشان، یعنی نسخه نورعثمانیه (با علامت اختصاری عل) است. در این پژوهش ضمن معرفی این نسخه نحوه استفاده فروزانفر از آن توصیف شده است. ذیل دو عنوان «غزل های افتاده» و «ابیات افتاده» اشعاری ذکر شده است که در نسخه نورعثمانیه موجود بوده است اما از دیوان چاپی مصحح فروزانفر افتاده است.کلیدواژگان: نسخه نورعثمانیه، دیوان کبیر، مولوی، نقد، بدیع الزمان فروزانفر
-
صفحات 39-60در دوره معاصر، نقد ادبی در کانون توجه قرار گرفته است و آثار ادبی از دیدگاه های مختلف بررسی شده اند. در میان شاخه های متعدد نقد ادبی، یکی از رویکردهایی که از آغاز سده بیستم به آن توجه شد، رویکرد بررسی ساختارگرایانه است که به سبب تلاش برای کشف الگو و نظامی از روابط و پیوندها، ارزیابی مفاهیم را ممکن می سازد؛ بدین ترتیب ساختارگرایی با حرکت از زبان به ادبیات و تحلیل ژرف ساخت آثار ادبی، الگوهای مناسبی برای بازخوانی و نقد آن ها به دست می دهد. از جمله این الگوها، نظریه رولان بارت ساختارگرای فرانسوی است. او در الگوی پیشنهادی خود ساخت مایه اساسی هر متن روایی را، دو عنصر «کنش و نشانه» می داند. محققان ایرانی، در دهه های اخیر به روش بررسی ساختاری متون ادبی، توجه بسیاری کرده اند و حجم قابل توجه از متون روایی کهن، زمینه ای را برای گسترش این نوع دیدگاه فراهم کرده است. یکی از این متون، کلیله و دمنه نصرالله منشی است و بررسی ساختاری عناصر روایی (کنش ها) در این اثر نشان می دهد نویسنده در داستان های خود طرح رفتاری و ساختار خاصی را در وضعیت های به ظاهر متفاوت و شخصیت های گوناگون تکرار می کند؛ بدین منظور پنج داستان از این اثر یعنی باب شیر و گاو و چهار باب پس از آن که ریشه هندی دارند (به غیر از باب بازجست دمنه که ایرانی است)، انتخاب شد و پس از بررسی این نتیجه به دست آمد که الگویی پیوندی میان ابواب هندی، باب شیر و گاو و چهار باب پس از آن وجود دارد.کلیدواژگان: کلیله و دمنه، کنش، نشانه، الگوی پیوندی، ساختارگرایی
-
صفحات 61-72مناظره، نظامی مبتنی بر روایت است و پایه های سه گانه روایت را - چنان که کلود برمون پیشنهاد کرده است: تشریح موقعیت پایدار، امکان دگرگونی و تحقق یافتن یا نیافتن دگرگونی- می توان در طرح مناظره بازیابی کرد. در مناظره به دلیل ماهیت جدلی آن و امکان مجاب نشدن یکی از دو طرف، مجال بیشتری برای عرضه استدلالات متعدد و تمثیلات پیاپی و درازدامنی سخن فراهم است و از آنجا که سرانجام به غلبه یکی از دو طرف می انجامد، تقابل بین شخصیت ها چشمگیرتر است.
در ادبیات کلاسیک ایران به عنوان محمل فرهنگ، گفت وگوها اغلب از نوع مناظره است زیرا فضای گفتمانی، فضای تک صدایی است؛ از این رو، آثاری که در ظاهر مکالمه ای صورت بندی می شوند، بنایشان بر غلبه آوای قدرت است. یکی از این آثار، الهی نامه عطار است که با روشی توصیفی- تحلیلی در این مقاله مطالعه و بررسی می شود. عطار در الهی نامه با بهره گیری از قابلیت مناظره و سنخیت آن با هدف روایت، حقانیت موضع پدرسالارانه خلیفه را در برابر نوجویی شش پسر جوانش پررنگ تر به رخ می کشد و ناچیزی کوشش های تحول خواهانه را در برابر سنت های کهن در افق فکری ایرانی نشان می دهد؛ همچنین با مجاب نشدن پسران در استدلال نخست، عطار فرصت پیدا می کند سخن را بگسترد و با تمثیلات مختلف، استدلالات روشن تری در حقانیت موضع خود عرضه کند و از این رهگذر، به مقاصد تعلیمی خود نیز در سرودن الهی نامه نایل شود.کلیدواژگان: روایت، پی رفت، مناظره، تقابل، کلود برمون، الهی نامه، عطار -
صفحات 73-90بررسی و مقایسه تحلیلی آثار بزرگان علاوه بر نشان دادن تاثیرپذیری آن ها از یکدیگر می تواند در طبقه بندی و تقسیم جریان های فکری و ادبی یک فرهنگ مفید باشد. ناصرخسرو قبادیانی و جلال الدین مولوی بلخی ظاهرا هم در اصول فکری و بنیان های اعتقادی و هم در تمثیل ها، تشبیه ها و تاویل ها همانندی های تامل برانگیزی دارند. هدف این مقاله نشان دادن این اشتراکات با توجه به دو کتاب وجه دین ناصرخسرو و مثنوی مولوی است. این دو متفکر بزرگ همچنان که خود بیان کرده اند شعر و نثر را در راه بیان اندیشه ها و افکارشان به کار گرفته اند. با وجود تفاوت اساسی در حوزه اندیشه و خاستگاه فکری این دو شاعر، زمینه های مشترکی در آثارشان وجود دارد که توجه به خاستگاه جغرافیایی مشترک، تاویل گرا و معناپرداز بودن هر دو و نیز احاطه مولوی به آثار پیشینیان این اشتراکات را توجیه می کند. مواردی همچون لزوم تمکین و فرمانبری از مردان حق و ضرورت حضور صاحبان باطن برای هدایت خلق، اهمیت باطن و معنا در دوگانه بزرگ ظاهر- باطن (جسم - معنا)، پیوسته دانستن اطاعت از مراتب صاحبان دعوت و مرشدان حق، بلندی مقام علم و شرف آدمی بر دیگران به سبب داشتن علم، اهمیت فراوان جهاد اکبر، نادان دانستن بیشتر خلایق، اکتسابی نبودن علوم اولیا و انبیا، نکوهش تقلید، لزوم دست یابی به باطن قرآن، تقسیم امور به دو وجه کلی علم و عمل، یکی دانستن حقیقت ادیان و کتب آسمانی، وابسته دانستن شریعت های آسمانی به رمز و مثل، نشان حق داشتن همه چیز عالم (حتی جمادات)، تقسیم انسان ها در سه دسته کلی و تقدم شرفی جهان دیگر بر جهان مادی، از جمله این همانندی ها هستند. علاوه بر اشتراک در درون مایه ها، بعضا تمثیل ها و تاویل ها و استشهادها و به طور کلی مایه های سخن مشابهند مانند تمثیل آیینه ناصرخسرو در برابر تمثیل مشهور شکار سایه مرغ مولوی و تمثیل درخت جوز.کلیدواژگان: ناصرخسرو، مولوی، وجه دین، مثنوی
-
صفحات 91-108
در میان آثار نثر ناصرخسرو، زاد المسافر1 از نظر موضوع و شیوه نگارش، از ارزش ویژه ای برخوردار است. ناصر خسرو در این کتاب که آن را بعد از سفرنامه نوشته است، برای تبیین مباحث فلسفی و پاسخ گویی به حکیمان ایران و فیلسوفان یونان، برای اصطلاحات فلسفی، برابرهای زیبا قرار می دهد. از این نظر، بعد از کتاب های ترجمه شده از عربی مانند ترجمه تفسیر طبری و تاریخ بلعمی که به ضرورت ترجمه در آن ها معادل سازی صورت گرفته است ، این کتاب در کنار کتاب هایی چون التفهیم و دانشنامه علایی جزو اولین آثار غیر ترجمه ای محسوب می شود که به ضرورت موضوع به واژه سازی می پردازد. این جستار به الگوهای واژه سازی درون متنی در این کتاب و تنوع آن می پردازد که به سبب آشنایی ناصرخسرو با ویژگی ها و امکانات زبان بوده است و شباهت آرای وی با نظریه های زبان شناسی جدید در باب زبان، گفتار و نوشتار، موید آن است؛ به عبارت دیگر، جستار حاضر بر پایه آموزه های زبان شناختی، به بررسی فرایند واژه سازی در متن ادبی- فلسفی زاد المسافر می پردازد.
کلیدواژگان: زاد المسافر، ناصرخسرو، فرایند واژه سازی، زبان شناسی -
صفحات 109-120در این جستار، بیست و یک بیت از دیوان انوری بر اساس یکی از کهن ترین دست نویس های دیوان وی، یعنی نسخه کتابخانه مجلس که تاریخ تحریر آن (680 ه.ق.) است، تصحیح شده است. مصححان پیشین در تصحیح دیوان انوری، این دست نویس کهن و معتبر را در اختیار نداشته اند؛ لاجرم از بسیاری ضبط های اصیل و صواب آن نیز بی بهره بوده اند. به همین سبب در این جستار سعی شده است برخی اشکالات و تصحیفاتی که معنای متن اصلی را به نوعی تحت الشعاع قرار داده، تا حدود زیادی دیگرگون کرده است، تصحیح شود و از پرداختن به اختلافات جزئی نسخه ها که فایده ای ندارد، پرهیز شود.کلیدواژگان: شعر دوره سلجوقی، دیوان انوری، تصحیح، دست نویس کتابخانه مجلس
-
Pages 1-22Iran has witnessed many wars and battles through its long history yet , the Mongolian attack may perhaps have been the most destructive and brutal one. In general, every war has its own price and is accompanied with deconstructions. Despite the materialistic and environmental( orterrain) eliminations and savage decimates which will take a long time to recover, every war has its own disturbing psychological effects on the social member's psyche. This can have harmful effects such as mental illness of individuals and the psychological sickness of the entire society. This can also negatively affect the culture and this destructiveness can remain for ages leading to the sufferance of generations. The Mongolian attack is one of such massively deconstructing wars which have led to Iran's cultural, moral, social and individual's mental complaints hence it is necessary to be reviewed and investigated. Through a library investigation on Nafthat-al-Masdoor by Zeydari Nasavi, the present study proved that this war has resulted in the spread of fear, distrust, and stress, isolation, feeling of insecurity, and excessive belief and reliance on Fate.Keywords: Mongolian invasion, Psychological effects, Nafthat, al, Masdoor
-
Pages 23-38Edition of ancient manuscript is the subject of attention of literates who want to prepare a correct text which is similar to author's transcript. Ghazaliyat-E Shams-E Tabrizi by Jalal al Din Rumi is one of controversial text in terms of edition. This prodigious text has a high volume and its manuscripts are indefinite. So until now we dont have a quite reliable edited text of it. This study is the criticism of Forouzanfar's Divan-e-Kabir according to the one of the manuscripts which is available for him. This manuscript is called Nuruosmaniye (its abbreviation is al). In This study, after introduction of this manuscript, the method of Forouzanfar's editting is described. Under these two titles: "not stated Ghazals" & "not stated Verses" we have mentioned poems which are available in Nuruosmaniye manuscript but they are not stated in Forouzanfar's Divan-e-Kabir.Keywords: Nuruosmaniye manuscript, Molana's Divan, e, Kabir, amp, amp, amp, Criticism of Forouzanfar
-
Pages 39-60In modern time, literary criticism has been focused and literary works have been investigated in different views. Among variety branches of the literary criticism, one of the approaches that was studied in twentieth century is method of the structuralist investigation that makes possible the evaluating of implications using by trying to figure out the pattern and system of relations and links. Therefore, structuralist makes good patterns for review and criticize of them by movement of language to literature and deep analysis of the making of literary works. One of these pattern is Roland Barthes's theory. In this pattern two elements of action and indicator are the basic requirement for making a narrative text. in recent decades, method of the structuralist investigation of narrative texts have been investigated by Iranian researchers and many old narrative texts have provided a field for extending of this view. One of these narrative texts is N. Kelile Va Demne that structuralist investigation of narrative elements (actions) in this work shows that author repeats a behavioral scheme and specific structure in Apparently different situations and different characters in the stories. So, five stories of this work is about chapter of Shir va Gav, next five chapters that have Hindi origin (except for Bazjost that has iranian origin) was selected and then, link pattern investigation between Hindi chapters from chapter of Gav Va Shir to next five chapters proved.Keywords: Kelile Va Demne, action, sign, link pattern, structuralist
-
Pages 61-72Debate is a system based on narration and the triple bases of narration - which according to Claude Bermond is consisted of: explanation of a stable stand, divergence possibility, and divergence impossibility can be explored and retrieved in debate patterns. Due to the debates controversial nature and the possibility that one of the debaters might not be convinced, theres more space and time to present more reasoning and continual analogies, allegories, and tirades, and hence in the end one of the debaters will overcome the other, the opposition between them is prominent. In classical literature of Iran, as one of the cradles of culture, discourses are debatable, because discourse atmosphere is a monologic. So works which are formatted in a conversational cast are based on the dominance of power. One of these works is Elahi-Name by Attar which is going to be investigated in this paper with a descriptive-analytical way. By employing debates in Elahi-Name, Attar shows the veracity of the patriarchal position held by Khalif against his six young sons and it also shows the meagerness of the efforts made against ancient customs in the horizon of Iranian intellectuality. Moreover, by the unconvinced position held by the sons, Attar uses time to prolong the speech and present telling explanations on the veracity of his position and hence achieve his didactical goals in Elahi-Name.Keywords: Narration, debate, opposition, Claude Bermond, Elahi, Name, Attar
-
Pages 73-90Study and analytical comparision of works of the nobles shows their impressions to each other, in addition to can be useful to ranking of thinking progresses of culture. Naserkhosro and Molavi create rich works that were imitated several times. Purpose of this article is showing similarities of Masnavi of Molavi and Wajhi din of Naserkhosro.These cases include two groups worldviews and parables. Some similarities : necessity of obedience of authorities, importance of inner part and sense, high rank of knowledge,Keywords: Naserkhosro, molavi, wajh, i, din, Masnavi
-
Pages 91-108
Among of prose works of Naser Khosrow, Zadolmosfer has special value, both for motif and writing method. He wrote this book after Safar Nameh and used the Persian fine equivalents for philosophical explanations and answer for sages and philosophers of Greece philosophical terms. This book along with the book-like Al-Tafhim and Daneshnamhealaie, is the first work of non translational work that writer understood the need of verbiculture process . This article notices to patterns of verbiculture process in Naser Khosrows Zadolmosfer ,because of he was familiar with the features and facilities language and There are linguistic similarities between Naser Khosrows point of view and new linguistic theories about language, speech and text and this issues confirm his knowledge about language. This article tries to review Zadolmosfer base on linguistic learning.
Keywords: Zadolmosfer, Naser Khosrow, verbiculture process, linguistic -
Pages 109-120Anvari based correction bits of handwritten Court Historian (680 AH..) Library of ParliamentKeywords: Correction, distortion, stature muezzin, spend J., glass patient, news glass
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.